Die storie van die litroos

Ek het onlangs ‘n litroos as geskenk gekry. My eerste gedagte was, sjoe– dis nie die mooiste plant wat ek al in my lewe gesien het nie.

So plant ek dit maar langtand tussen my ander mooi vetplante. So ver agterlangs. Hoop ek hy maak dit nie en dan het ek rede om van hom ontslae te raak. (Ek se hom, want haar klink nie reg nie.) Maar ek gee water, en kyk en praat met hom en verstom my aan sy ongemaklike stam – of is dit blare? Geel, maar ook nie eintlik geel nie. Groen maar ook tog nie groen nie. ‘n “Onooglike” plant.

Een stam groei hierdie kant toe, die ander blaar heel dwars van die hoofstam. So asof dit ‘n gebrek het. Ek kry net nie my kop gedraai om die voorkoms van die plant nie. Dit maak net nie vir my sin nie. Die plat stam/blare nog minder.

Op ‘n dag begin daar aan die eenkant van die plant ‘n knoppie uitkom. Op die mees ondenkbaarste plek van die plant. Soos ‘n puisie op die punt van jou neus. Ek bekyk die besigheid en skud maar net my kop. Besluit ek sal maar wag tot die blom eendag oopgaan en kyk wat kom daaruit.

Sondagoggend staan ek op. Loer oudergewoonte deur die ruit na buite. Sonder my kontaklense, natuurlilk. Vererg my onmiddelik vir die stuk rooi plastieksak in my tuin. Hoe kom dit nou daar? Pluk die skuifdeur geirriteerd oop en oppad om die plastieksak te gaan haal kry ek die grootste verrassing van my lewe.

My litroos blom. Trots, fier, ongelooflike mooi in rooi getooi. Ek kry sommer trane in my oe. Die mooiste ooitste prentjie van ‘n blom. Ondanks die lelike blare/stam wat my so afgesit het. En ek kry skaam, bitterlik skaam vir myself.

Ek leer ‘n goeie lewensles uit my litroos. Ons (en ek is self skuldig) is so haastig om te oordeel op dit wat ons sien en hoor. Gee ons nie die “lelike een” kans om te wys watter mooi regtig in hom/haar steek nie. Besluit ons klaar vooraf – nee wat, dit pas nie by my styl nie. Dit sal afsteek by my idees oor reg en verkeerd is. Of wat mooi en lelik is.

So pronk my litroos in my tuin. My trots. Ek neem fotos, deel dit op sosiale media. Sien ek nie eers my ander mooi(er) plante raak nie. My oog bly terugval op die mooi gesig. In sy volle glorie voel ek nogsteeds die plant se nederigheid aan. Nie ek-het-jou-mos-gese nie. Net ‘n stille dankbaarheid dat hy kans gekry het om sy ware kleure te kan vertoon. En nederig dankbaar vir die plesier wat dit aan my bring.

Ek buk, my trane val op die blom. Vra ek omverskoning. Ek is jammer ek het hom uit die staanspoor geoordeel sonder om hom kans te gee om eers tot sy volle reg te kom. Ek stap weg, skaam. Skaam oor my gedrag teenoor een van God se skeppings. Skaam oor my hooghartigheid, wat besluit het een van God se skeppings is nie goedgenoeg vir my nie.

Doen ek dit met mense ook? Vind ek ook fout met God se skeppings? Hou ek my beter as my buurvrou? Of die vrou wat vir my vra vir kos? Vir die vrou wat haar probleme wegdrink? Die vrou wat elke dag dieselfde rok dra want daar is net nie geld vir nuwes nie? Wat maak my nou eintlik beter as enige een van hulle? NIKS.

Skaam en vol bittere verwyt kyk ek op en smeek, “Here, vergewe my tog, asseblief!”

Warm tot baie warm . . .

11598503-children-fishing-in-a-river-nostalgic-aged-sepia-tone

Ek lê hier op my bed, ‘n waaier van die dak en een langs my en nogsteeds tap die sweet van my af.  Elke jaar as dit winter is sweer ek ek sal nie weer kla oor die somer nie.  Tot dae soos vandag.  My brose lyfie en my ouderdom kan nie meer die uiterstes hanteer nie.

Vandag verlang ek na ‘n plaasdam wat ons nooit gehad het nie.  Ek was altyd so jaloers as my maters na ‘n naweek terugkom koshuis toe en vertel van ure se plesier-swem in ‘n plaasdam.  Ek kon my net voorstel . . . ‘n gelag en ‘n geplons terwyl tortelduiwe op nabye takke sit en die gejillery aanskou.

Dis dae soos vandag dat ek wens waatlemoene was nog twee vir R20.  Soet en rooi as Pa dit in skywe sny.  Die waatlemoen-smeerdery agterna was baie pret.  En dan, as jy so taai is dat jou vingers aanmekaar kleef word die soet en die taai en die warm van jou lyf afgespuit met ‘n tuinslang.  Wat natuurlik weer vir nog pret sorg.

Dan is dit ook die dae wat ek roomyskarretjies mis.  Wat van veraf sy klokkie lui soos hy afkom in die straat.  En ma’s en pa’s rondskarrel om los sente te kry om vir elkeen ‘n vrugte-yssie te koop.  Of, as dit goed gaan . . . ‘n regte “cherry top” . . .

Ek mis die speletjies wat ons in die aande gespeel het.  Wegkruipertjie, vrot-eier, koljander-deur-die-bos . . . en die buurt se kinders wat almal sommer vir ai-tog-dis-lekker om die blok stap.  Niemand wat jou veiligheid bedreig nie.  Geen wonder obesiteit was nog nie so ‘n krisis nie. Ons het meer as genoeg oefening gehad.

Toe ek groter word, het ons saans na ete buite gesit.  Op tuinstelle wat sulke diamantpatroontjies op jou vel gemaak het.  Daar het ons gesit en soveel onthou-jy-nogs uitgepak.  Meestal het ons gelag dat die trane loop en soms het ons ‘n traan gepik oor iemand wat alreeds nie meer met ons was nie.

Drome is gedroom.  Alle vrese is besweer.  Alledaagse krisisse is in perspektief gebring en sou jy ‘n bietjie grootkoppig en hardkoppig wees het jou sibbe jou vinnig teruggebring aarde toe.  Daar was nie tyd vir houdinkies nie.

Buite het dit geruik na grond, na varsgesnyde grasperke, die chloor in die spreiers wat so tik-tik-tik die grasperke en akkers natlei.  En skoon lug.  Orals het jy mense gehoor lag, gesels, verby jou huis geloop en geselsies aangeknoop.  Almal het almal geken.  Vandag ken ek nogsteeds nie my bure nie.

Die samelewing van vandag misgun ons kinders om soos ons van ouds saans op die gras te le en na die sterre te kyk.  As die hitte jou uit die huis jaag, le ons almal op die gras op ons rug.  Soek ons komete en sterre-prentjies aan die hemelhange.  Skoon vergete van die hitte wat druk.

Ek mis ook die stoepslapery.  Waar jy jou matras uitpak op die stoep en in rus en vrede ‘n koele nagrus kon beleef.  Vandag is dit selfs onveilig in jou eie huis agter slot en grendel te slaap.

As die hitte te erg geraak het, het Pa ons in die kar gelaai en dorp toe gery waar ons “window shopping gedoen het” . . .  altans, die grootmense.  Ons kinders het na hartelus saamgedrentel, mekaar besig gehou . . . enigeiets net om van die hitte van die huis weg te kom.

Ek mis die sorgvrye dae van die somer.  Waar ons so besig gehou was dat die hitte selde ‘n stopstraat geword het.  Waar die hitte ons nie teruggehou het van pret en plesier nie.  Waar hitte jou gedwing het om die natuur te geniet.  Om nuwe dinge te ontdek.  Om jou humeur, jou gemoed en jou lyf af te koel.

Dis meestal in die hitte buite ons huis dat ek weer mens geword het.  In die teenwoordigheid van hulle wat vir my lief was en my aanvaar het vir wie ek is.

Fotobron : Internet

Morele verval

Ek wil nie eers meer die koerante lees nie.  Orals word ons gebombardeer met dade wat grens aan onbehoorlik.  As dit nie klein onskuldige babatjies is wat verwurg word nie, is dit ‘n dogtertjie wat perongeluk deur haar eie pa doodgeskiet word omdat daar rowers in die huis is.  Verder word dit in ons kele afgedruk dat ons vir die president van ons land respek moet hê terwyl hy bitter min of geen respek vir sy land se mense het nie.

Ek is siek en sat om verskoning te vra wanneer ons die regering kritiseer oor dienste wat nie gelewer word of hardverdiende belastinggeld wat in regeringsmense se persoonlike sakke beland om hul uitspattige leefstyle te subsidieer. Ek is siek en sat daarvoor om as ‘n rassis uitgeskel te word wanneer die regering nie sy werk doen nie.  Vir een of ander rede vergeet die ANC-regering deel van sy “governance” beteken om sy PERFORMancE op te skerp en dit daar te hou.

Maak die regering foute, moet die man in die straat betaal.  Verswak hy sy eie polisiediens deur kriminele aan te stel moet die man in die straat ekstra geld uithaal vir privaat sekuriteitsdienste.  Omdat basiese dienste soos gesondheidsdienste ineengeval het, moet die man in die straat derduisende rande per jaar bestee aan mediese fondse wat ons nog verder verarm.

Is ons water in ‘n toestand waar dit ondrinkbaar is, moet die man in die straat honderde rande spandeer deur waterfiltreerders by sy huis en werkplek te laat installeer.  Intussen gaan ons belastinggeld wat eintlik moet dien vir hierdie sake reguit na die banksakke van die kriminele in die regering.

Baie mense voel ons MOET die president respekteer.  Sê wie?  Die grondwet sê ek moet alle mense erken . . . niemand praat van admireer nie.  Tans is ons huidige regering se morele verval van so ‘n aard dat daar nie eintlik meer iets bestaan soos morele waardes binne die regering nie.  Net jammer van die handvol wat so hard probeer en ook onder dieselfde kam geskeer word.

Dr R J Khoza (grootkop in Nedbank) het onlangs gesê dat ons leiers nie “morals, values and ethics” het nie.  Ek stem saam.  Geen trots, geen gewete en geen bekommernisse nie.

Hierdie sussie is suur vanoggend . . . alhoewel ek eerder voel soos ouboet.

 

Watter soort blom is jy?

Nou dat Lente amper hier is (jippie!!!!) begin my kop weer na die tuin staan.  Is ek lus vir kleur na die verskriklike koue winter waar alles in die Vrystaat verdor tot ‘n melankoliekerige kleur van ‘n lewelose wit en vaalgeel.  Kry ek lus vir bessierooi, purperpers, goudgeel, spookasempienk en kobaltblou kleure in my tuin. 

Min mense wat my ken weet dat die rooi hisbiskus my gunsteling blom is.  Daar is iets omtrent hierdie blom wat met my siel werfskaf.  Het hoeka vir manlief gesê die dag as ek oorle hoef hy nie my graf met vars blomme te bedek nie.  Plant vir my eerder ‘n bloedrooi hisbiskus.  Twee sal ook “nice” wees.  Ek kan terselfdertyd in die koelte lê, my vel brand hoeka tog te vinnig en ek kan my terselfdertyd verlekker aan die mooi kleure.

Lank terug roep ‘n vrou my agterna terwyl ek wegstap.  Ons het mekaar geken maar nie as vriendinne nie.  Net nou en dan op straat of in winkels mekaar gegroet en hier en daar ‘n paar woorde gewissel. 

 Hierdie spesifieke dag sê sy vir my, “Weet jy, ek wou al lankal vir jou sê jy laat my altyd aan ‘n bloedrooi hisbiskus dink.”  Daar staan ek, skoon verstom ~ en die volgende oomblik huil ek dat die biesies bewe.

Die arme vrou is in ‘n toestand, vra wat het sy verkeerd gesê en ek probeer vir haar verduidelik sy het alles reg gesê.  Ek was juis die dag op ‘n laagte en my selfbeeld was nie op standaard nie en hier kom sy en sê ek laat haar dink aan my geliefkoosde blom. 

Dit was mooipraat om haar beter te laat voel, maar of sy ooit sal verstaan wat sy daardie dag vir my beteken het, dit weet ek nie.  Ek was op ‘n wolk.  Dat ‘n paar woorde my so vinnig uit die as kon tel! 

Van daardie dag af probeer ek om mense as blomme te sien.  Daar is ‘n paar rose, sonneblomme, sweet-peas, lelies en viooltjies onder my vriendinne en kennisse.  En daar is ook ‘n kaktus of twee. As jy die dorings miskyk en dit mooi hanteer is hulle net so pragtig soos die ander blomme.

Watter blom is jy?  Hoe sien jy jouself in hierdie wêreld waar water en kunsmis (liefde, vergifnis, aanvaarding ens) maar skaars is?  ‘n Wêreld waar ons mekaar eerder flenters trap onder ons voete en die versorging en instandhouding van vriendskappe maar yl gesaai is?

Kan jy blom sonder die nodige instandhouding, of is jy die tuinier wat van een blom na ‘n ander blom hardloop met die tuinslang maar in die proses nooit ‘n druppel water vir jouself oorhou nie?

Laat ons blom, nie net vir die oog van ander nie, maar ook vir die selfbevrediging wat dit aan onsself gee.