Ek lê hier op my bed, ‘n waaier van die dak en een langs my en nogsteeds tap die sweet van my af. Elke jaar as dit winter is sweer ek ek sal nie weer kla oor die somer nie. Tot dae soos vandag. My brose lyfie en my ouderdom kan nie meer die uiterstes hanteer nie.
Vandag verlang ek na ‘n plaasdam wat ons nooit gehad het nie. Ek was altyd so jaloers as my maters na ‘n naweek terugkom koshuis toe en vertel van ure se plesier-swem in ‘n plaasdam. Ek kon my net voorstel . . . ‘n gelag en ‘n geplons terwyl tortelduiwe op nabye takke sit en die gejillery aanskou.
Dis dae soos vandag dat ek wens waatlemoene was nog twee vir R20. Soet en rooi as Pa dit in skywe sny. Die waatlemoen-smeerdery agterna was baie pret. En dan, as jy so taai is dat jou vingers aanmekaar kleef word die soet en die taai en die warm van jou lyf afgespuit met ‘n tuinslang. Wat natuurlik weer vir nog pret sorg.
Dan is dit ook die dae wat ek roomyskarretjies mis. Wat van veraf sy klokkie lui soos hy afkom in die straat. En ma’s en pa’s rondskarrel om los sente te kry om vir elkeen ‘n vrugte-yssie te koop. Of, as dit goed gaan . . . ‘n regte “cherry top” . . .
Ek mis die speletjies wat ons in die aande gespeel het. Wegkruipertjie, vrot-eier, koljander-deur-die-bos . . . en die buurt se kinders wat almal sommer vir ai-tog-dis-lekker om die blok stap. Niemand wat jou veiligheid bedreig nie. Geen wonder obesiteit was nog nie so ‘n krisis nie. Ons het meer as genoeg oefening gehad.
Toe ek groter word, het ons saans na ete buite gesit. Op tuinstelle wat sulke diamantpatroontjies op jou vel gemaak het. Daar het ons gesit en soveel onthou-jy-nogs uitgepak. Meestal het ons gelag dat die trane loop en soms het ons ‘n traan gepik oor iemand wat alreeds nie meer met ons was nie.
Drome is gedroom. Alle vrese is besweer. Alledaagse krisisse is in perspektief gebring en sou jy ‘n bietjie grootkoppig en hardkoppig wees het jou sibbe jou vinnig teruggebring aarde toe. Daar was nie tyd vir houdinkies nie.
Buite het dit geruik na grond, na varsgesnyde grasperke, die chloor in die spreiers wat so tik-tik-tik die grasperke en akkers natlei. En skoon lug. Orals het jy mense gehoor lag, gesels, verby jou huis geloop en geselsies aangeknoop. Almal het almal geken. Vandag ken ek nogsteeds nie my bure nie.
Die samelewing van vandag misgun ons kinders om soos ons van ouds saans op die gras te le en na die sterre te kyk. As die hitte jou uit die huis jaag, le ons almal op die gras op ons rug. Soek ons komete en sterre-prentjies aan die hemelhange. Skoon vergete van die hitte wat druk.
Ek mis ook die stoepslapery. Waar jy jou matras uitpak op die stoep en in rus en vrede ‘n koele nagrus kon beleef. Vandag is dit selfs onveilig in jou eie huis agter slot en grendel te slaap.
As die hitte te erg geraak het, het Pa ons in die kar gelaai en dorp toe gery waar ons “window shopping gedoen het” . . . altans, die grootmense. Ons kinders het na hartelus saamgedrentel, mekaar besig gehou . . . enigeiets net om van die hitte van die huis weg te kom.
Ek mis die sorgvrye dae van die somer. Waar ons so besig gehou was dat die hitte selde ‘n stopstraat geword het. Waar die hitte ons nie teruggehou het van pret en plesier nie. Waar hitte jou gedwing het om die natuur te geniet. Om nuwe dinge te ontdek. Om jou humeur, jou gemoed en jou lyf af te koel.
Dis meestal in die hitte buite ons huis dat ek weer mens geword het. In die teenwoordigheid van hulle wat vir my lief was en my aanvaar het vir wie ek is.
Fotobron : Internet
Ek was vir ‘n geruime tyd stil hier op Koffie-Klets. Vir meer as een rede. Die Vrystaatse winter het my hierdie jaar “solid” gevang, in ‘n kombers van depressie toegewikkel en voor die verwarmer gesit om nog verder te broei. Ek sukkel met die koue, wit en rypgevrekte landskap. Dis hoekom my hart met so ‘n punt na die Kaap toe trek. Winter daar is groen, nat en vol lewe. Vol atmosfeer. Ek haal asem in die Kaap se winters, is die liefde vanself en dink aan alles wat mooi is, alles wat lekker is, alles wat goed is en alles wat vredevol is.
Maar tesame met die winter wat ongenooid in my lyf kom lê het, het daar ook ‘n anderste winter in my hart kom lê. Een van onrus, van bekommernis oor ons mooi land. Al die afgelope weke se geweld by die myne, moorde en familie/gesinsmoorde het my die vraag laat vra? Waarheen is ons oppad? Wat het geword van “the human race”. . .??
Broer draai teen broer, werkgewer en werknemer kom in opstand teen mekaar . . . die mensdom het nie meer morele waardes nie. As 10 mense reken Kate van William moes versigtiger gewees het voor sy haar kaal borste ontbloot het (al was dit privaatgrond – hulle weet steelfotograwe is oral en onstuitbaar) is daar eerder 100 wat voel sy is reg. Niemand wil meer verantwoordelikheid aanvaar vir hul dade nie. Van die regering tot regdeur op skoensoolvlak.
Ouers stop kinders se hande vol geld om hulself besig te gaan hou net vir ‘n paar uur se rus en vrede. Die televisie het die plek van opvoeder ingeneem. Ouers en kinders s’n. Kerke loop leeg, skole loop leeg, huwelike faal, families ruk uitmekaar . . . en die oorsaak word oral anders gesoek behalwe by onsself.
Ek hoop met die somer wat nader sal my gemoed ook lig. Hoop ek my geloof in die mens sal weer versterk word. Op die oomblik lyk dit maar na ‘n donker prentjie.
Vrede vir julle almal, maar bowenal . . . vrede vir ons land.
Mooi loop!
Lorraine
Jinne, ek wil dit nie eintlik hoor nie. Nog minder wil ek dit voel. Maar vrede moet ek maar maak met die koue. Winter is hier. Die laaste week getuig daarvan. My hande wil afvries, my vel lyk en voel soos ‘n stuk leer wat hopeloos te lank in die wind en weer gelê het en ek peusel vandat ek my oë oopmaak in die oggende.
Dis lae op lae klere aantrek, die wasgoed is baie en dit wil nie droog nie en dit voel my my knieë is besig om in te gee. Om oud te wees (by die koue) is nie vir sissies nie.
Ek dink aan bredies, gebakte poedings, biltong, port en kaggelvure. Snoesige sag komberse, dik woltruie, wollerige pantoffels en groot bekers warm sjokolade . . . die lys kan vir kilometers aangaan.
Ongelukkig is ek nie ryk nie – moet ek werk en het die lewe min simpatie met my of ek koud of warm kry. Soos die bekendes sê . . . the show must go on!!!
Lekker dag vir julle almal!!
Foto : Internet
Ek bly uitstel. Wou teruggaan Kimberley toe om op my spore te stap tot by my kinderdae. Ek is daar gebore en getoë. Ek was half skrikkerig, almal weet hoe die mooi plekke tot verval gekom het.
Ons is gister vroeg uit Bloemfontein Kimberley toe. Ons begin by die heel laaste plek waar ons gebly het. Lyk nie te vrot nie. Die volgende plek lyk ook maar so-so. Tenminste spuit die besproeingstelsel die gras en plante nat.
Toe na die huis waar my jongste gebore is, lyk ook nie te sleg nie. Dis asof daar minder bome in die eens boomryke area is. Volgende stop – die dupleks waar oudste gebore is. Daar was destyds nie veel van ‘n “groen” tuin nie – net plaveisel en bakke met struike, en dit lyk nog dieselfde.
Toe kom die skok. Ek loop terug op my spore tot die eerste woonstel waar ek en manlief gebly het na ons troue. Voor dit omskep is in ‘n blyplek, was dit ‘n dokter se spreekkamer.
Die dakplate is flenters, die groot ruit aan die voorkant is gebreek en gelas met plastiek en kleefband. Die traliehek is geroes en stukkend. Orals lê gebreekte bottels en plastieksakke rond. Die gras is kniehoogte en êrens drup ‘n kraan. Toe ons destyds daar gebly het, was van ons vriende taamlik jaloers oor hoe mooi ons plekkie was. Dit was naby aan die stad en loopafstand van my werk. Ideaal vir ‘n pasgetroude paartjie.
Ek was so teleurgesteld dat ek nie dit nie eers oor my hart kon kry om ‘n foto te neem nie. My herrinneringe van die plekkie is brutaal verkrag voor die harde realiteit van hoe dit nou lyk.
Ons het deur die dorp gery en al my vorige werkplekke besoek. Dinge het verander – niks is meer wat dit destyds was nie. Strate is vuil, mense staan en verkoop groente en kos op die sypaadjies. Taxis het die plek voor die pragtige stadsaal (waar ons trou-onthaal was) vir hulself toegeëien. Van die geboue is erg verwaarloos.
Baie van hierdie geboue is in my oë eintlik historiese monumente en is die ruïnes nou die enigste oorblyfsels. Strate is vol slaggate, parke is onversorg en morsig. Die pragtige beelde en monumente is nog staande, maar orals lê papiere rond. Dit, wat eers Kimberley se trots was, is nou ‘n broeiplek vir allerhande gemors.
Toe is ek terug na my hoërskool. Gelukkig was daar ‘n Lenteskool en die skoolgronde was oop. Met ‘n glimlag op my gesig en ‘n paar trane is ek en manlief deur die skool – die huishoudkundeklas (wat nou die Verbruikerstudieklas is), die Labaratorium, die gedeelte agter die gimnasium waar ons pouses gesit het, die skoolsaal, die netbalbane waar ek my knieë nerfaf geval het, die rugbyvelde waar ons kliphard geskree het om die interskole te wen.
Die laerskool was die volgende stop. Ek was verras. Die skool lyk nog goed. Ek het my standerd vyf klas gesien en onthou toe sommer ook weer my eerste skoolkys. Na al die jare het ek en hy mekaar raakgeloop en behou ons kontak.
Heel laaste was die huis waar ek grootgeword het. Alles wat ek vandag is en wat ek doen het in hierdie huis begin. Met liefde was ons grootgemaak, nooit vreeslik materiële oorvloed nie, maar ons was skatryk in liefde, omgee en menswees. Selftrots en respek vir ander was die fondasies van ons bestaan.
Hier het Pa my geleer tel en hoe om ‘n horlosie te lees. Ma het my geleer lees en my liefde vir boeke het hier begin. Sy het my ook geleer brei en naaldwerk doen. Ek was nog te jonk om kos te kook (en buitendien het ek twee ouer susters gehad wie se werk dit was!). Ek en my maatjie langsaan het vir ure onder die vyeboom gesit en popspeel, huis-huis en rek gespring. Hier het ons baklei dat die trane loop, maar vandag kan ek nie eers meer onthou waaroor nie.
Die huis lyk nog goed, dit is onlangs pragtig opgeknap, maar my pa se eens pragtige roostuin, groen grasperke en kleurvolle blomakkers moes plek maak vir ‘n stuk leë grond. Hopelik is dit nie uit verwaarlosing nie, maar dalk het die nuwe eienaars planne vir ‘n spogtuin, een waar hy sy stempel kan op afdruk.
Die kafeetjies daar naby is onherkenbaar vuil en verlate en verniel. Die pragtige busstop (‘n storie op sy eie vir ‘n ander dag) staan soos ‘n weggooihond. Mens-sku, moeg en flenters.
Ek groet in stilte. My herrinneringe van die verlede vertel ‘n ander prentjie. Van helderkleurige blomme in akkers, van saans buitekant sit, bure wat oor en weer kuier, kinders wat blikaspaai en wegkruipertjie speel tot laat in die aand, van donderstorms in die somer en die sloot daar naby wat die bruisende waters wegdra na ‘n volgende plek.
Ek ruik Ma se gemmerkoekies, haar kerriekos, haar koeksisters en die “Camphor Cream” wat ons aangesmeer het in die winter na badtyd. Ek voel Ma se arms om my, Pa wat my omdop as die lekkergoed in my keel vassit en ek onthou Pa se hande as hy in die winter om die koolstoof vir ons kinders biltong sny en kerf.
Alhoewel hierdie reis na my verlede baie dinge vir my hartseer gelaat het, was die lekkerste die onthou-jy-nogs wat ek in my gedagtes kon oproep.
En dït, kan nooit ooit vervalle of agteruitgaan nie – dankie tog!!
