Warm tot baie warm . . .

Posted on January 12, 2014 by Lorraine

Ek lê hier op my bed, ‘n waaier van die dak en een langs my en nogsteeds tap die sweet van my af. Elke jaar as dit winter is sweer ek ek sal nie weer kla oor die somer nie. Tot dae soos vandag. My brose lyfie en my ouderdom kan nie meer die uiterstes hanteer nie.

Vandag verlang ek na ‘n plaasdam wat ons nooit gehad het nie. Ek was altyd so jaloers as my maters na ‘n naweek terugkom koshuis toe en vertel van ure se plesier-swem in ‘n plaasdam. Ek kon my net voorstel . . . ‘n gelag en ‘n geplons terwyl tortelduiwe op nabye takke sit en die gejillery aanskou.

Dis dae soos vandag dat ek wens waatlemoene was nog twee vir R20. Soet en rooi as Pa dit in skywe sny. Die waatlemoen-smeerdery agterna was baie pret. En dan, as jy so taai is dat jou vingers aanmekaar kleef word die soet en die taai en die warm van jou lyf afgespuit met ‘n tuinslang. Wat natuurlik weer vir nog pret sorg.

Dan is dit ook die dae wat ek roomyskarretjies mis. Wat van veraf sy klokkie lui soos hy afkom in die straat. En ma’s en pa’s rondskarrel om los sente te kry om vir elkeen ‘n vrugte-yssie te koop. Of, as dit goed gaan . . . ‘n regte “cherry top” . . .

Ek mis die speletjies wat ons in die aande gespeel het. Wegkruipertjie, vrot-eier, koljander-deur-die-bos . . . en die buurt se kinders wat almal sommer vir ai-tog-dis-lekker om die blok stap. Niemand wat jou veiligheid bedreig nie. Geen wonder obesiteit was nog nie so ‘n krisis nie. Ons het meer as genoeg oefening gehad.

Toe ek groter word, het ons saans na ete buite gesit. Op tuinstelle wat sulke diamantpatroontjies op jou vel gemaak het. Daar het ons gesit en soveel onthou-jy-nogs uitgepak. Meestal het ons gelag dat die trane loop en soms het ons ‘n traan gepik oor iemand wat alreeds nie meer met ons was nie.

Drome is gedroom. Alle vrese is besweer. Alledaagse krisisse is in perspektief gebring en sou jy ‘n bietjie grootkoppig en hardkoppig wees het jou sibbe jou vinnig teruggebring aarde toe. Daar was nie tyd vir houdinkies nie.

Buite het dit geruik na grond, na varsgesnyde grasperke, die chloor in die spreiers wat so tik-tik-tik die grasperke en akkers natlei. En skoon lug. Orals het jy mense gehoor lag, gesels, verby jou huis geloop en geselsies aangeknoop. Almal het almal geken. Vandag ken ek nogsteeds nie my bure nie.

Die samelewing van vandag misgun ons kinders om soos ons van ouds saans op die gras te le en na die sterre te kyk. As die hitte jou uit die huis jaag, le ons almal op die gras op ons rug. Soek ons komete en sterre-prentjies aan die hemelhange. Skoon vergete van die hitte wat druk.

Ek mis ook die stoepslapery. Waar jy jou matras uitpak op die stoep en in rus en vrede ‘n koele nagrus kon beleef. Vandag is dit selfs onveilig in jou eie huis agter slot en grendel te slaap.

As die hitte te erg geraak het, het Pa ons in die kar gelaai en dorp toe gery waar ons “window shopping gedoen het” . . . altans, die grootmense. Ons kinders het na hartelus saamgedrentel, mekaar besig gehou . . . enigeiets net om van die hitte van die huis weg te kom.

Ek mis die sorgvrye dae van die somer. Waar ons so besig gehou was dat die hitte selde ‘n stopstraat geword het. Waar die hitte ons nie teruggehou het van pret en plesier nie. Waar hitte jou gedwing het om die natuur te geniet. Om nuwe dinge te ontdek. Om jou humeur, jou gemoed en jou lyf af te koel.

Dis meestal in die hitte buite ons huis dat ek weer mens geword het. In die teenwoordigheid van hulle wat vir my lief was en my aanvaar het vir wie ek is.

Fotobron : Internet

Morele verval

Posted on May 28, 2012 by Lorraine

Ek wil nie eers meer die koerante lees nie. Orals word ons gebombardeer met dade wat grens aan onbehoorlik. As dit nie klein onskuldige babatjies is wat verwurg word nie, is dit ‘n dogtertjie wat perongeluk deur haar eie pa doodgeskiet word omdat daar rowers in die huis is. Verder word dit in ons kele afgedruk dat ons vir die president van ons land respek moet hê terwyl hy bitter min of geen respek vir sy land se mense het nie.

Ek is siek en sat om verskoning te vra wanneer ons die regering kritiseer oor dienste wat nie gelewer word of hardverdiende belastinggeld wat in regeringsmense se persoonlike sakke beland om hul uitspattige leefstyle te subsidieer. Ek is siek en sat daarvoor om as ‘n rassis uitgeskel te word wanneer die regering nie sy werk doen nie. Vir een of ander rede vergeet die ANC-regering deel van sy “governance” beteken om sy PERFORMancE op te skerp en dit daar te hou.

Maak die regering foute, moet die man in die straat betaal. Verswak hy sy eie polisiediens deur kriminele aan te stel moet die man in die straat ekstra geld uithaal vir privaat sekuriteitsdienste. Omdat basiese dienste soos gesondheidsdienste ineengeval het, moet die man in die straat derduisende rande per jaar bestee aan mediese fondse wat ons nog verder verarm.

Is ons water in ‘n toestand waar dit ondrinkbaar is, moet die man in die straat honderde rande spandeer deur waterfiltreerders by sy huis en werkplek te laat installeer. Intussen gaan ons belastinggeld wat eintlik moet dien vir hierdie sake reguit na die banksakke van die kriminele in die regering.

Baie mense voel ons MOET die president respekteer. Sê wie? Die grondwet sê ek moet alle mense erken . . . niemand praat van admireer nie. Tans is ons huidige regering se morele verval van so ‘n aard dat daar nie eintlik meer iets bestaan soos morele waardes binne die regering nie. Net jammer van die handvol wat so hard probeer en ook onder dieselfde kam geskeer word.

Dr R J Khoza (grootkop in Nedbank) het onlangs gesê dat ons leiers nie “morals, values and ethics” het nie. Ek stem saam. Geen trots, geen gewete en geen bekommernisse nie.

Hierdie sussie is suur vanoggend . . . alhoewel ek eerder voel soos ouboet.

Foto-pretsel 8

Posted on October 18, 2011 by Lorraine

Ek besef maar net weer elke dag hoe bevoorreg ‘n mens is om jou al jou kinders/skoonkinders gelyketyd om jou etenstafel te kan hê.

Dat dit nog vir hulle lekker is om “huistoe” te kan kom en ma en pa se kos te geniet. ‘n Tweede huis – waar hulle nog kan loer wat is in die yskas, om te proe uit die potte terwyl ek kosmaak en soms met hulle voete op die banke te lê.

Dit is hierdie oomblikke wat ek verewig in my hart vaslê. My kosbaarhede, my kleinnode, my lewe . . .

Sien is glo

Posted on January 9, 2011 by Lorraine

kruis

‘n Ruk gelede, een oggend toe ek die huis verlaat, sien ek ‘n skaduwee-kruis teen die muur wat my huis omring. Vir ‘n oomblik was ek stomgeslaan. Wat kan die son so afbeeld in die vorm van ‘n kruis? Iets misterieus? By verdere ondersoek sien ek dit is net die wasgoedpaal. Ek was half teleurgesteld, ek wou hê dit moes ‘n beter verduideliking hê.

Dis toe dat ek vir myself sê dat die lewe ook maar so is. Ons sien dinge soos ons dit wil sien. Wil ons glo dat dinge so móét lyk. As ons agterna uitvind dit was iets anders in die gedaante van ons ideaal, is ons teleurgesteld.

Ons plaas ons vertroue in mense, om later teleurgestel te word. Mense oorrompel jou met valse voorwendsels, vriendelike glimlaggies en allerhande mooi beloftes en praatjies. Net om agterna te besef dat ons in ons eie strik van goedgelowigheid geval het. Nie dat daar iets mee skort nie, ek vir een glo, of wil glo dat die mensdom nie so korrup kan wees nie.

Die ergste is dat mense jou soms onder die dekmantel van “christenskap” flous. Soos iemand ‘n paar jaar gelede vir my gesê het : “In die naam van Christenskap wens ek jou sterkte toe vir . . . “ Tot my ontnugtering, of liewers skok, moes ek uitvind die vrou doen die mees onchristelike ding aan my.

Mens sou sweer na al die jare het ek darem al my les geleer, maar nee – daar is nie pille vir dom mense nie. Aan die anderkant kan ek ook nie so met wantroue deur die lewe gaan nie. Ek sou nie wou hê dat mense twyfel aan my woorde of my dade nie. Dat dit wat hulle sien van my, nie ‘n verwronge beeld is van wie ek is nie. Dat my kruis nie ‘n ysterpaal is nie.

Daagliks hoor ons van mense wat finansieel ingeloop word deur instansies. Vriende spat uitmekaar oor bedrog. Families skeur uiteen deur geldgierigheid, vennootskappe gaan uitmekaar wanneer daar onderlangs besigheid gevoer word wat nie ‘n aanwins is vir die besigheid nie.

Afgelope jare het ons gesien dat glanspersone ook maar die publiek flous. Aan die een kant het ons hierdie helde maar tot mense se skok moes hul uitvind die mense het voete van klei. Was hierdie mense ons kinders se helde, baie van ons kinders se rolmodelle. Was hulle groot klomp geld betaal – vir iets wat hulle nie eintlik was nie. Van ‘n hero tot ‘n zero!

My pa het altyd gesê as ons in die aand gaan slaap moet ons dag se doen en late van so ‘n aard wees dat jy môre-oggend jouself weer in die spieël kan kyk. Moet jy weet jy het nie ‘n ander tenagekom met woord en daad nie. Dat jy nie iemand se selfbeeld afgekraak het nie, niemand misbruik het vir jou eie gewin nie.

My pa is al jare dood, maar wanneer ek soggens in die spieël kyk, weerklink sy woorde in my gedagtes. Soms is ek nie altyd seker nie, hoop ek maar as ek terugdink aan die vorige dag, dat ek niemand bewustelik of onbewustelik seergemaak het nie.

Dit is alweer amper einde Januarie 2011. Dit is nog nie te laat nie. Maak reg wat verkeerd is in jou verhoudinge met mense. Die lewe is so kort. Ek het gister gehoor van ‘n vierjarige dogtertjie wat gesterf het na ‘n baie kort siekbed. Sulke gebeure plaas dinge weer vir my in perspektief. Dat ons onsself nie belangriker ag as ander nie. Dat die lewe kosbaar is. Dat ons sagkens met mense moet omgaan. In opregtheid.

Op spore van gisters . . .

Posted on September 26, 2010 by Lorraine

Ek bly uitstel. Wou teruggaan Kimberley toe om op my spore te stap tot by my kinderdae. Ek is daar gebore en getoë. Ek was half skrikkerig, almal weet hoe die mooi plekke tot verval gekom het.

Ons is gister vroeg uit Bloemfontein Kimberley toe. Ons begin by die heel laaste plek waar ons gebly het. Lyk nie te vrot nie. Die volgende plek lyk ook maar so-so. Tenminste spuit die besproeingstelsel die gras en plante nat.

Toe na die huis waar my jongste gebore is, lyk ook nie te sleg nie. Dis asof daar minder bome in die eens boomryke area is. Volgende stop – die dupleks waar oudste gebore is. Daar was destyds nie veel van ‘n “groen” tuin nie – net plaveisel en bakke met struike, en dit lyk nog dieselfde.

Toe kom die skok. Ek loop terug op my spore tot die eerste woonstel waar ek en manlief gebly het na ons troue. Voor dit omskep is in ‘n blyplek, was dit ‘n dokter se spreekkamer.

Die dakplate is flenters, die groot ruit aan die voorkant is gebreek en gelas met plastiek en kleefband. Die traliehek is geroes en stukkend. Orals lê gebreekte bottels en plastieksakke rond. Die gras is kniehoogte en êrens drup ‘n kraan. Toe ons destyds daar gebly het, was van ons vriende taamlik jaloers oor hoe mooi ons plekkie was. Dit was naby aan die stad en loopafstand van my werk. Ideaal vir ‘n pasgetroude paartjie.

Ek was so teleurgesteld dat ek nie dit nie eers oor my hart kon kry om ‘n foto te neem nie. My herrinneringe van die plekkie is brutaal verkrag voor die harde realiteit van hoe dit nou lyk.

Ons het deur die dorp gery en al my vorige werkplekke besoek. Dinge het verander – niks is meer wat dit destyds was nie. Strate is vuil, mense staan en verkoop groente en kos op die sypaadjies. Taxis het die plek voor die pragtige stadsaal (waar ons trou-onthaal was) vir hulself toegeëien. Van die geboue is erg verwaarloos.

Baie van hierdie geboue is in my oë eintlik historiese monumente en is die ruïnes nou die enigste oorblyfsels. Strate is vol slaggate, parke is onversorg en morsig. Die pragtige beelde en monumente is nog staande, maar orals lê papiere rond. Dit, wat eers Kimberley se trots was, is nou ‘n broeiplek vir allerhande gemors.

Toe is ek terug na my hoërskool. Gelukkig was daar ‘n Lenteskool en die skoolgronde was oop. Met ‘n glimlag op my gesig en ‘n paar trane is ek en manlief deur die skool – die huishoudkundeklas (wat nou die Verbruikerstudieklas is), die Labaratorium, die gedeelte agter die gimnasium waar ons pouses gesit het, die skoolsaal, die netbalbane waar ek my knieë nerfaf geval het, die rugbyvelde waar ons kliphard geskree het om die interskole te wen.

Die laerskool was die volgende stop. Ek was verras. Die skool lyk nog goed. Ek het my standerd vyf klas gesien en onthou toe sommer ook weer my eerste skoolkys. Na al die jare het ek en hy mekaar raakgeloop en behou ons kontak.

Heel laaste was die huis waar ek grootgeword het. Alles wat ek vandag is en wat ek doen het in hierdie huis begin. Met liefde was ons grootgemaak, nooit vreeslik materiële oorvloed nie, maar ons was skatryk in liefde, omgee en menswees. Selftrots en respek vir ander was die fondasies van ons bestaan.

Hier het Pa my geleer tel en hoe om ‘n horlosie te lees. Ma het my geleer lees en my liefde vir boeke het hier begin. Sy het my ook geleer brei en naaldwerk doen. Ek was nog te jonk om kos te kook (en buitendien het ek twee ouer susters gehad wie se werk dit was!). Ek en my maatjie langsaan het vir ure onder die vyeboom gesit en popspeel, huis-huis en rek gespring. Hier het ons baklei dat die trane loop, maar vandag kan ek nie eers meer onthou waaroor nie.

Die huis lyk nog goed, dit is onlangs pragtig opgeknap, maar my pa se eens pragtige roostuin, groen grasperke en kleurvolle blomakkers moes plek maak vir ‘n stuk leë grond. Hopelik is dit nie uit verwaarlosing nie, maar dalk het die nuwe eienaars planne vir ‘n spogtuin, een waar hy sy stempel kan op afdruk.

Die kafeetjies daar naby is onherkenbaar vuil en verlate en verniel. Die pragtige busstop (‘n storie op sy eie vir ‘n ander dag) staan soos ‘n weggooihond. Mens-sku, moeg en flenters.

Ek groet in stilte. My herrinneringe van die verlede vertel ‘n ander prentjie. Van helderkleurige blomme in akkers, van saans buitekant sit, bure wat oor en weer kuier, kinders wat blikaspaai en wegkruipertjie speel tot laat in die aand, van donderstorms in die somer en die sloot daar naby wat die bruisende waters wegdra na ‘n volgende plek.

Ek ruik Ma se gemmerkoekies, haar kerriekos, haar koeksisters en die “Camphor Cream” wat ons aangesmeer het in die winter na badtyd. Ek voel Ma se arms om my, Pa wat my omdop as die lekkergoed in my keel vassit en ek onthou Pa se hande as hy in die winter om die koolstoof vir ons kinders biltong sny en kerf.

Alhoewel hierdie reis na my verlede baie dinge vir my hartseer gelaat het, was die lekkerste die onthou-jy-nogs wat ek in my gedagtes kon oproep.

En dït, kan nooit ooit vervalle of agteruitgaan nie – dankie tog!!

Sit jou hart op papier

Posted on October 26, 2009 by Lorraine

oor 'n koppie koffie

Alhoewel ek nou nie ‘n Nobelprys sal wen vir Letterkunde nie is ek mal daaroor om te skryf. ‘n Vriendin van my spot altyd en sê as iemand my vra om ‘n doodsberig te skryf, eindig ek op met ‘n outobiografie van die oorledene. My vorige huisdokter het gesê dit is goed ek skryf, want dan kom al die gemors uit my sisteem. My prokureur reken weer ek praat te veel en gee te veel inligting ongevraagd uit.

Persoonlik dink ek dit is omdat ek so baie stilgemaak was in die klas. Ek voel soos die seuntjie van ‘n vriendin wat gekla het hy hou nie van kerk nie, want net die dominee mag praat. Aan die beginjare van ons huwelik het manlief al briewe by die ketel gekry (ek kry koffie in die bed) as ek my links gegooi het oor iets wat (ek dink) hy aangevang het en hy nie eers daarvan bewus is nie. Die kinders het my met ‘n “wat het ek nou weer verkeerd gedoen” uitdrukking geloer as ek ‘n briefie in hul hand gestop het.

Pla of plesier iets my in die koerant, skryf ek ‘n brief – in so ‘n mate dat ek dink die dagkoerant het my op hul swartlys gesit. Opgeprobeer om weer iets van my kant te laat hoor, maar onsuksesvol – nêrens verskyn my briewe nie, en nie eers almal was klaagliedere nie!

Na skool het ek ‘n aanlegtoets by die destydse Mannekrag afgelê. Die bedryfsielkundige vra vir my (na die aflegging) waarom ek nie joernalistiek gaan swot nie. In my onkunde (destyds was vroue goed vir verpleging – ek het nie geduld nie, onderwyseresse – ek sou ‘n kind se nek omdraai die eerste dag of BA graad – wat onder ons klomp bekendgestaan het as mansoek-graad en daarom uit was soos neuskrap in die kerk . . . kyk waar draai ek alweer) het ek gedink die man wil hê ek moet voor ‘n persoon staan en vra “hoekom het jy jou man vermoor”.

Nooit in my wildste drome gedink ek kon eintlik stories geskryf het nie. En dalk vandag onder die geteldes getel het. Boekpryse losgeslaan het, toekennings ontvang het, ‘n glanspersoon gewees het. Maar nee, as jy jonk is, is jy mos slim – dink jy weet alles , en vra niks. Met my ma se dood toe ek elf jaar oud was en pa wat baie, baie hard moes werk om manalleen na sy vyf moederlose kindertjies te kyk, was daar nie tyd vir baie gesels nie.

Maar hier is ek nou – nog altyd lief vir skryf. ‘n Ander vriendin stel voor dat ek, met die resessie wat tans nog op MY troon sit en regeer, elke oggend “morning papers” skryf. Dit is om elke oggend rustig te raak, jou kop skoon te maak en alles wat in jou gedagtes kom, op papier neer te skryf. Om al jou drome, jou vrese, jou ideale, jou frustrasies, jou “om-te-doen” lysies – alles wat in jou hart is, op papier neer te sit. Met die resessie nogsteeds in my hart het ek elke denkbare woord neergeskryf – skuld, swaarkry, depressie, mislukking, nagmerries, ellendes, prokureursbriewe en nog ‘n hele woordeboek vol negatiewe gedagtes.

So kyk ek onlangs na ‘n DVD oor ‘n motiveringspraatjie en ek besef ek is besig om myself in ‘n put te skryf. So diep was ek dat as hulle my ontbyt in die oggend sou afstuur, ek dit eers teen middernag sou kry vir ‘n snêk! Net daar besluit ek om vir my ‘n plakboek te maak met positiewe woorde en gedagtes, en was ek verras met die pragtigste woorde denkbaar, en dit in my eie taal.

Bederf, glimlag, toekoms, vrouwees, lag, geluk, hart, reënboog, siel, gered, oorvloed, skitter, musiek, glo, ontvang, sing, sielsvreugde, liefdevol, dolgelukkig, wenners, hoop, kampioen, passie, wysheid, herrinneringe, verandering, drome, voorspoed, vrede, beskerm, ontdek, dans, leer, vertroue, ontwikkel, leef, feesvier, keuse, skat, dankbaar, gesondheid, kleinnood, sukses, bewonder, oorleef, respek, ondervinding en ‘n duisend ander.

Vandag is ‘n nuwe dag en elke dag is dié dag dat ek positief dink en leef – en net om te keer dat die donker put my roep, sit ek elke dag (die dinge waarvoor ek dankbaar is) my hart op papier!!

Lorraine

Koffie Klets

A blog for South-African Women

Tag Archives: pa